เขาอกทะลุ สัญลักษณ์จังหวัดพัทลุง

เขาอกทะลุ ตั้งอยู่ในตำบลคูหาสวรรค์ อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง มีความสูงประมาณ 250 เมตร ความพิเศษของเขาอกทะลุอยู่ที่มีช่องสามารถมองลอดทะลุผ่านยอดเขาได้
ซึ่งช่องดังกล่าวตั้งอยู่บริเวณเกือบปลายเขา นักท่องเที่ยวสามารถเดินขึ้นไปชมวิวได้ โดยมีบันไดขึ้นไปถึงยอดประมาณ 1,000 กว่าขั้น เมื่อขึ้นไปถึงด้านบน
จะสามารถชมทิวทัศน์ของเมืองพัทลุงได้แบบรอบด้าน ทำให้เขาอกทะลุถือเป็นสัญลักษณ์สำคัญของจังหวัดพัทลุง

ตำนานความเชื่อ
ชาวเมืองพัทลุงเชื่อว่าเป็นเขาศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่สิงสถิตของเจ้าแม่ดุดี เจ้าแห่งเขาอกทะลุ และเชื่อว่าเขาอกทะลุเปรียบเสมือนเสาหลักเมืองพัทลุงด้วยเหตุนี้ทางราชการจึงนำภาพเขาอกทะลุและเจดีย์บนยอดเขามาทำเป็นตราสัญลักษณ์ของจังหวัด ส่วนตำนานที่มาของชื่อเขาอกทะลุนั้นเกิดจากการวิวาทกันระหว่างเมียหลวง-เมียน้อย เมียหลวงใช้กระสวยทอผ้าฟาดหัวเมียน้อยจนแตก   ส่วนเมียน้อยใช้สากตำข้าวกระทุ้งหน้าอกเมียหลวงอย่างแรงจนอกทะลุ ทั้งสองตายตกไปตามกัน กลายเป็นภูเขา เมียหลวงกลายเป็นเขาอกทะลุ เมียน้อยเป็นเขาหัวแตก (เขาคูหาสววรค์)

ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี
ในปี พ.ศ. 2432 (ร.ศ. 108) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสเมืองพัทลุง เขาอกทะลุเป็นแหล่งโบราณคดีสำคัญของพัทลุง
ภายในถ้ำบนภูเขา พบพระพิมพ์ดินดิบสมัยศรีวิชัย (พุทธศตวรรษที่ 12-13) จำนวนมาก และ กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียน
ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 52 ตอนที่ 72 เมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 2478

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางธรณีวิทยา
เขาอกทะลุ เป็นภูเขาหินปูน ตั้งอยู่พื้นที่ราบลุ่มใจกลางเมืองพัทลุงซึ่งวางตัวตามแนว เหนือ-ใต้มีความสูง ประมาณ 250 เมตร
จากระดับน้ำทะเลปานกลาง ยาวประมาณ 2 กิโลเมตร  มีลักษณะของถ้ำ เป็นถ้ำหินปูนมีทั้ง หินงอก และ หินย้อยสวยงาม

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางกายภาพ
> ธรณีวิทยาเขาอกทะลุ เขาอกทะลุเป็นภูเขาหินปูน ตั้งอยู่ใจกลางเมืองพัทลุง วางตัวในแนวเหนือ–ใต้ มีความสูงประมาณ 250 เมตรจากระดับน้ำทะเล
และยาวราว 2 กิโลเมตร ภายในมีถ้ำหินปูนหลายแห่ง มีหินงอก หินย้อยสวยงาม พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นดินภูเขา และมีการสร้างบันไดคอนกรีตเพื่อให้เดินทางขึ้นได้สะดวก
> จุดเด่นคือ ยอดเขาที่มีช่องทะลุ สามารถมองลอดเห็นทิวทัศน์อีกฝั่งได้ อีกด้านของภูเขาเป็นที่ตั้งของสำนักสงฆ์ถ้ำมาลัย
ส่วนเชิงเขารายล้อมด้วย ชุมชนและพื้นที่เกษตรกรรม

ลักษณะปัจจัยแวดล้อมทางชีวภาพ
พืชพรรณ  ลักษณะพืชพรรณป่าดิบชื้น

ประเภทการใช้ประโยชน์
เป็นจุดชมวิวที่สามารถชมทิวทัศน์ของเมืองพัทลุง และเป็นที่ตั้งของสำนักสงฆ์ถ้ำมาลัย

สุนทรียภาพและการพัฒนาทางกายภาพ
 มีการเข้าถึงได้สะดวกจากถนนใหญ่ สภาพพื้นที่มีการพัฒนาในส่วนบริการทางเดิน และบันได ด้วยคอนกรีต
บางส่วนมีการพัฒนาเป็นสำนักสงฆ์ดูไม่กลมกลืนกับธรรมชาติ

สิ่งก่อสร้างและสิ่งอำนวยความสะดวก
ลานจอดรถ ทางเดิน ห้องน้ำ บันได ศาลาชมวิว สำนักสงฆ์ กุฏิที่พักพระสงฆ์ เจดีย์ประดับกระเบื้องโมเสก